منظور از خود تنظیمی مثبت یک مهارت است. مهارتی که به افراد کمک میکند زندگی خود را منظم کنند و به بهبود آن بپردازند. همه افرادی که درحالرشد هستند به دنبال افزایش مهارتهای خودتنظیمی هستند. اهدافی که خود تنظیمی نوع مثبت دنبال میکند بیشمار است. یکی از اهداف خود تنظیمی کاهش رفتارهای منفی است. در خود تنظیمی فرد میتواند کنترل زندگی را به دست بگیرد و به آرمانها و آرزوهای خود برسد.
افرادی که در تلاش برای رسیدن به خود تنظیمی هستند دارای زندگیهای سالم و ارتباطهای مؤثر هستند. در هر سنی این امکان وجود دارد که مهارتهای خود تنظیمی را در خود پرورش دهیم. در این مقاله مقصود ما بررسی خودتنظیمی مثبت است و در پی آن هستیم متوجه شویم چرا خودتنظیمی مهم و راه هایی برای افزایش خود تنظیمی ارائه دهیم.
آشنایی با خودتنظیمی
تعریف ساده از خود تنظیمی مثبت کنترل رفتارهای خود به شیوه مؤثر است. فردی که خودتنظیمی عاطفی مناسبی دارد در کنترل احساساتش توانا است. او در مقابل رفتارهای تکانشی که ممکن است وضعیت او را بدتر کنند، مقاومت میکند. زمانی که احساس ناراحتی میکند میتواند خود را شاد کند. این افراد از نظر احساسی و رفتاری بهخوبی میتوانند خود را با خواستههای محیط مطابقت دهند.
اهدافی که بیشتر درمانها دنبال میکنند این است که فرد توانایی خودتنظیمی، کنترل بر رفتار و زندگی بهصورت هدفمند را داشته باشد. روانشناسان دو اصطلاح خودتنظیمی رفتاری و خودتنظیمی عاطفی را به کار میبرند که در زیر در مورد آنها صحبت میکنیم.
آشنایی با خودتنظیمی رفتاری
خودتنظیمی رفتاری شامل توانایی عملکردن به نفع خود بهصورت بلندمدت است. این رفتارها مطابق با عمیقترین ارزشهای فرد است. منظور از این سخن این است که ما به شکل دیگر احساس میکنیم اما بهگونهای دیگر عمل میکنیم. به طور مثال در بعضی مواقع ما قصد داریم صبح زود به سرکار برویم. با اینکه از سرکار رفتن هراس داریم و خیلی به کار خود تمایل نداریم. اما وقتی به افزایش حقوق و ارتقا شغلی یا نیازهای اساسی خود فکر میکنیم خود را متقاعد میکنیم که سرکار خود حاضر شویم.
خودتنظیمی عاطفی
خود تنظیمی عاطفی به کنترل احساسات مربوط میشود. زمانی که شما به طور آگاهانه احساسات خود را پردازش میکنید و با دیدگاه مثبت چالشهای مختلف را تجربه میکنید. خودتنظیمی مثبت عاطفی تأثیرات مؤثری بر روابط بینفردی شما خواهد داشت و میتوانید نسبت به دیگران با اعتمادتر و همدلانهتر رفتار کنید.
چرا خودتنظیمی مهم است؟
نگرش و رفتارهای شما میتوانند بر زندگی و شغل شما تأثیرگذار باشند. اگر شما به دنبال این هستید که به اهداف خود برسید و بر اعمال و واکنشهای خود بهخوبی کنترل داشته باشید باید مهارتهای خود تنظیمی را توسعه دهید. زمانی که رویدادهای ناگوار خارج از کنترل برای شما اتفاق میافتد با داشتن خود تنظیمی مثبت انعطافپذیری شما افزایش پیدا میکند و میتوانید بر وقایع کنترل داشته باشید.
در خود تنظیمی منفی فرد بر احساسات و رفتار خودکنترلی ندارد؛ لذا نمیتواند احساسات خود را مدیریت کند و رفتاری درست داشته باشد. در نتیجه ارتباطات او مختل میشود.
آشنایی با نمونه از مهارتهای خودتنظیمی
افرادی که دارای مهارتهای خودتنظیمی مثبت هستند چندین ویژگی و مهارت دارند. در زیر به چند نمونه از این ویژگیها اشاره میکنیم:
• دارابودن خودآگاهی: فردی که دارای خودآگاهی است بهراحتی میتواند افکار، احساسات و رفتار خود را شناسایی کند. افراد دارای خودآگاهی در اغلب موقعیتها آرام و منطقی هستند و میتوانند نظم و انضباط را در رفتار به کار گیرند. در مقابل افرادی که دارای خود تنظیمی منفی هستند به خودتخریبی میپردازند.
• پایداری: فردی که دارای خود تنظیمی مثبت است به جلو حرکت میکند. او برای رسیدن به اهداف خود مبارزات بیرونی یا درونی را به طور آگاهانه انتخاب میکند. فرد موردنظر تلاش میکند تا با ارزشها و اهداف خود همسو شود.
• تطبیقپذیری: قابلیت تطبیقپذیری به این مفهوم است که آنها در موقعیتهای مختلف میتوانند پاسخ مناسب را ارائه دهند و همچنین احساسات خود را کنترل کنند.
• خوشبین بودن: فردی که دارای خود تنظیمی مثبت است، میتواند چالشها را بهعنوان فرصتی برای یادگیری و بهبود در نظر بگیرد و تلاشهای خود را در آینده افزایش دهد. این افراد همچنین متمرکز و باانگیزه به راه خود ادامه میدهند.
راههایی برای بهبود خود تنظیمی مثبت
اگر شما نیز مایل هستید خودتنظیمی خود را بهبود ببخشید باید برای این امر خوداندیشی و تمرین را فراموش نکنید؛ زیرا برای داشتن خودتنظیمی باید به طور منظم افکار خود را زیر نظر داشته باشید. شما باید با هدفهای خود هماهنگ شوید و درصورتیکه نقصی مشاهده کردید به تغییر آن بپردازید. در اینجا چند نمونه از این تکنیکها را بیان میکنیم.
تمرینهای خودتنظیمی
• تمرین خودآگاهی
• مدیتیشن
• ورزشکردن
• هماهنگ کردن اهداف با ارزشها
• مهربان بودن با خود
• خودگویی مثبت داشتن
• در پی بازخورد برای کارهایتان باشید. بازخورد منفی به شما کمک میکند نقصهایتان را بیابید.
• خود را مسئول نگه دارید.
• به خودتان آموزشهای مثبت بدهید.
بررسی ۳ تمرین خودتنظیمی مثبت
در زیر به بررسی سه مورد از تمرینهای خود تنظیمی مثبت میپردازیم.
مدیتیشن
بیصدا فکرکردن همان مدیتیشن است و باعث میشود کنترل بیشتری بر افکار خود داشته باشیم. جلسات هرچند کوتاه مدیتیشن میتواند برای شما مؤثر باشد، حتی اگر روزانه پنج دقیقه باشد. یک زمان مشخص برای سکوت روزانه خود برنامهریزی کنید. ذهن خود را پاکسازی و روی تنفس خود متمرکز شوید. این تمرین به شما کمک میکند که در اتفاقات دشوار احساس آرامش بیشتری داشته باشید.
با خود مهربان بودن
از تمرینهای ضروری خود تنظیمی مثبت، تمرین شفقت نسبت به خود و با لطف و محبت با خود رفتار کردن در هنگام مبارزه است. همیشه این نکته را به یاد داشته باشید که هیچکس کامل نیست و همه ممکن است با شکست مواجه شوند. یکی از کارهایی که میتوانید برای شفقت به خود انجام دهید این است که پیروزیهای کوچک خود را جشن بگیرید و یا زمانی که به هدف موردنظر میرسید مثبتاندیش باشید.
از دیگر کارهایی که میتوانید شفقت نسبت به خود را نشان دهید این است که یک سیستم پاداش را پیادهسازی کنید. به طور مثال اگر مدتزمان طولانی روی یک فعالیت متمرکز شدهاید مدتی را به استراحت بپردازید یا از خود پذیرایی کنید یا یک شام ویژه برای خود تدارک ببینید. استفاده از این استراتژیها باعث میشود در طول زمان مشخص یک تصویر مثبت از خود ایجاد کنید که به شما در داشتن نگرش مثبت کمک میکند.
داشتن یک دفترچه خاطرات
یکی دیگر از روشهای خود تنظیمی مثبت داشتن یک دفترچه خاطرات است که به پاکسازی ذهن شما و کاهش سرعت افکار منفی کمک میکند. چه روز شما مثبت بوده باشد و چه منفی نوشتن یک نوع تخلیه ذهن است و به آرامش روح و روان شما کمک میکند. نوشتن قادر است به شما کمک کند تا از فکرهای آشفته ذهن رهایی پیدا کنید. زمانی که از پچپچهای ذهن آسوده میشوید، میتوانید روبهجلو حرکت کنید و در زندگی پیشرفت کنید.
نتیجهگیری
در این مقاله در مورد خود تنظیمی مثبت صحبت کردیم. منظور از خودتنظیمی کنترل و مدیریت رفتار است. افرادی که بر روی رفتار خود کنترل دارند، بهآسانی به اهداف خود دست پیدا میکنند. مواقعی در زندگی اتفاق میافتد که رویدادهای خارج از کنترل اتفاق میافتد و خودتنظیمی به شما کمک میکند تا آنها را کنترل کنید. افرادی که دارای خود تنظیمی از نوع مثبت هستند، در زندگی موفقتر خواهند بود. این افراد ویژگیهایی مانند خودآگاهی، پایداری، تطبیقپذیری و خوشبینی را دارا هستند.